Podczas opalania ciało człowieka narażone jest na wiele niebezpiecznych chorób i dolegliwości. Najczęściej dochodzi do oparzeń słonecznych oraz udaru cieplnego, które spowodowane są nadmierną ekspozycją na promienie słoneczne.
Najpoważniejszą konsekwencją związaną ze zbyt długim opalaniem są nowotwory skóry. Przy oparzeniach skóra nie tylko piecze i zmienia swoją barwę, ale jest również podrażniona i zaczerwieniona. Udarowi cieplnemu towarzyszą dodatkowe objawy, takie jak: dreszcze, mdłości, wymioty, gorączka, osłabienie organizmu, odwodnienie oraz przyspieszony puls. Choć te dolegliwości pozornie nie wskazują na poważniejsze zmiany, mogą być przyczyną groźnych komplikacji, a nawet doprowadzić do śmierci.
Chroń się przed słońcem
Upały coraz częściej zbierają śmiertelne żniwo. Szacuje się, że umieralność wywołana porażeniami słonecznymi waha się między 10 a 50 procent. W 2003 roku, kiedy zanotowano rekordową falę upałów w krajach Europy Zachodniej, z powodu udaru słonecznego zmarło 30 000 osób. Najwięcej ofiar kąpieli słonecznych było we Francji – 14 tysięcy ludzi, głównie osób w podeszłym wieku. Promienie słoneczne pochłaniają coraz więcej ofiar. Obecnie na całym świecie z powodu chorób wywołanych przez szkodliwe działanie słońca cierpi 60 000 osób.
Przed oparzeniami i nowotworami skórnymi można jednak się bronić. Najbardziej klasycznym sposobem jest stosowanie preparatów z wysokim stopniem ochrony – SPF powyżej 20. Niestety w Polsce świadomość w tym zakresie jest jeszcze zbyt niska, ponieważ aż 69% Polaków nie używa żadnych kosmetyków, aby zabezpieczyć się przed szkodliwymi promieniami słonecznymi. Wśród osób, które stosują ochronę, tylko 14% używa środków z wysokim filtrem. Skuteczny preparat powinien mieć nie tylko odpowiedni stopień ochrony, ale powinien również zabezpieczać przed promieniami UVA i UVB, być wodoodporny i hipoalergiczny. Przed słońcem mogą chronić także tradycyjne sposoby, takie jak: unikanie miejsc bardzo nasłonecznionych, noszenie chustki lub kapelusza, picie dużej ilości wody oraz zakrywanie pieprzyków i miejsc zaczerwienionych lub podrażnionych.
Uważaj na upały
Największe upały występują w Afryce, Ameryce Południowej oraz Azji. Najwyższą w historii temperaturę odnotowano w Stanach Zjednoczonych. Miało to miejsce w 1913 roku, a termometry wskazywały wtedy 56,7 stopni Celsjusza. Polski rekord temperaturowy wynosi 40,2 stopnia Celsjusza i został odnotowany w Prószkowie, w 1921 roku. Zmiany oparzeniowe można w prosty sposób łagodzić. Wystarczy zimny prysznic lub okłady ze zsiadłego mleka. Dodatkowo można zastosować środki łagodzące ból oraz preparaty chłodzące i nawilżające. W przypadku poważniejszych zmian warto skonsultować się z dermatologiem.
Bagatelizowanie oparzeń może doprowadzić do ciężkich chorób, takich jak rak skóry. Najbardziej typowym nowotworem wywoływanym przez promienie słoneczne jest czerniak. W Polsce z jego powodu każdego roku umiera około 3 000 osób, z czego 33% stanowią kobiety, natomiast 67% to mężczyźni. Wyleczalność czerniaka nadal jest zbyt niska – w naszym kraju wynosi około 60%. Leczenie może się odbywać na różne sposoby – w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Najpopularniejsze jest chirurgiczne wycięcie zmiany chorobowej, które jest stosowane również w profilaktyce – każde podejrzane znamię na skórze może być usunięte. Inne metody leczenia czerniaka to: radioterapia, chemioterapia, immunoterapia, szczepienia oraz limfadenektomia terapeutyczna.
