W ramach kampanii „Polka w ciąży“ przedstawiamy pierwszą cześć artykułu autorstwa prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgosia i dr n med. Doroty Bomby-Opoń z I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Poronieniem nazywamy zakończenie ciąży zanim płód osiągnie zdolność do życia poza organizmem matki czyli przed 22 tygodniem ciąży. W pierwszych dwóch miesiącach ciąży, czyli do 8 tygodnia (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki), około 15% ciąż ulega poronieniu, po tym okresie ryzyko spada do 8-10%. W zależności od momentu i sposobu, w jaki to nastąpi, wyróżniamy różne postacie poronienia. Większość poronień to poronienia bardzo wczesnych ciąż, do których dochodzi zanim kobieta zorientuje się, że jest w ciąży czyli w terminie miesiączki. Dowodem na zaistnienie ciąży są wtedy jedynie badania krwi lub moczu, w których stwierdza się obecność gonadotropiny kosmówkowej (w skrócie ßHCG). Mówimy wtedy o ciąży biochemicznej.
Około 5 tygodnia ciąży udaje się w badaniu ultrasonograficznym (USG) stwierdzić pęcherzyk ciążowy i często wewnątrz niego zarys zarodka. Pomiędzy 6 a 7 tygodniem ciąży zwykle widoczna jest już czynność serca płodu. Jeżeli w tym okresie obecny jest jedynie pęcherzyk ciążowy bez zarodka, może to świadczyć o młodszej ciąży lub bardzo wczesnym obumarciu zarodka. Kontrolne badanie USG powinno być wykonane po ok. 7 dniach i jeśli obraz nie ulegnie zmianie rozpoznajemy wówczas tzw. puste jajo płodowe (blighted ovum). Do obumarcia płodu może dojść również w późniejszym okresie, ale ryzyko to maleje wraz ze wzrostem ciąży. W przypadku stwierdzenia płodu mniejszego, niż wynika to z długości zatrzymania miesiączki, bez widocznej czynności serca, rozpoznajemy tzw. poronienie zatrzymane (missed abortion). W tych sytuacjach u kobiety zwykle nie występują żadne niepokojące objawy. Do krwawienia z dróg rodnych dochodzi w momencie oddzielania się kosmówki (wczesnej formy łożyska) i wydalania obumarłej ciąży, co może nastąpić samoistnie nawet dopiero po 6-8 tygodniach. Całkowite oddzielenie kosmówki może również wystąpić w ciąży z żywym płodem i prowadzić do poronienia samoistnego. Częściowe oddzielenie kosmówki także często objawia się krwawieniem z dróg rodnych – mówimy wtedy o poronieniu zagrażającym. Późne poronienia, do których dochodzi po 16 tygodniu ciąży, są zwykle wynikiem przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego i/lub przedwczesnego skrócenia oraz rozwarcia szyjki macicy (tzw. niewydolność szyjki).
Przyczyną ponad połowy poronień są nieprawidłowości w powstałym zarodku. Zaburzenia dotyczą zwykle chromosomów i prowadzą do zahamowania rozwoju płodu oraz jego obumarcia we wczesnym okresie ciąży. Do wad tych dochodzi zazwyczaj podczas łączenia się materiału genetycznego komórki jajowej i plemnika. Bardzo rzadko odpowiadają za to nieprawidłowości w chromosomach rodziców.
