Mimo postępu w leczeniu nowotworów za pomocą radioterapii, trudno uniknąć popromiennego zapalenia skóry. Jego stadium zależy głównie od miejsca napromieniania, a także dawek promieniowania jonizującego. Aby zmniejszyć suchość skóry, podrażnienia, złuszczanie czy ból, w trakcie i po naświetlaniu, stosować należy krem zawierający olej lniany i alantoinę.
W leczeniu nowotworów złośliwych za pomocą radioterapii, nastąpił wielki postęp w precyzyjnym dopasowaniu strumienia promieniowania do tkanek chorych i jednoczesnej osłonie tkanek zdrowych. Jednak pomimo tego, w obszarze napromienianym zawsze znajduje się skóra, a to prowadzi do jej popromiennego zapalenia, które powoduje pieczenie, świąd czy ból.
Pierwsze 2 tygodnie.
Odczyn popromienny w postaci stanu zapalnego skóry pojawia się w czasie kilkunastu dni od rozpoczęcia radioterapii. Początkowo manifestuje się jako rumień, któremu może towarzyszyć złuszczanie naskórka „na sucho” lub „na mokro”, co odzwierciedla uszkodzenie komórek warstwy podstawnej naskórka, a także gruczołów potowych i łojowych skóry właściwej.
2-4 tydzień.
Z powodu uszkodzenia gruczołów łojowych, skóra staje się sucha, natomiast uszkodzenie mieszków włosowych, powoduje utracenie owłosienia. Na skutek hiperstymulacji melanocytów pojawiają się przebarwienia, a ostry rumień jest skutkiem uwalniania cytokin, które wywołują zapalenie.
3-6 tydzień.
Suche złuszczanie naskórka, któremu towarzyszy świąd, zachodzi w momencie zmniejszenia populacji komórek macierzystych keratynocytów w warstwie podstawnej naskórka. Natomiast ok. 4-5 tygodnia, gdy dojdzie do zniszczenia wszystkich komórek macierzystych, pojawia się złuszczanie wilgotne, które charakteryzuje się surowiczym wysiękiem. Wówczas odsłonięta zostaje warstwa skóry właściwej.
Odczyny wczesne.
- I stopnia
Występuje po 5-20 dniach od rozpoczęcia naświetlania i charakteryzuje się występowaniem rumienia, który po kilku dniach przemija. Pozostawia on jednak przebarwienia i złuszczanie, a także powoduje częściowe lub całkowite wyłysienie. - II stopnia
Pojawia się kilka dni wcześniej niż odczyn I stopnia i powoduje, oprócz rumienia, także obrzęk i pęcherze. Skutkiem tego jest ból i trwałe wyłysienie. - III stopnia
Może wystąpić po kilku dniach po naświetlaniu. Rumieniowi i pęcherzom towarzyszą wówczas bardzo wolno gojące się, głębokie owrzodzenia, które utrzymują się nawet przez miesiące i lata.
Odczyn późny.
Powstaje w przypadku utrzymywania się nasilonych zmian odczynu wczesnego III stopnia, a także kumulacji małych dawek promieni, które same nie powodują odczynów. W jego wypadku dochodzi do nierównomiernego stwardnienia skóry z odbarwieniami, przebarwieniami, zanikami, a także poszerzeniem naczyń krwionośnych. Skóra ma wówczas skłonność do pękań i nadmiernego rogowacenia. Mogą w jej obrębie występować trudno gojące się owrzodzenia, a nawet transformacja nowotworowa (około 20 % przypadków przechodzi w nowotwory złośliwe).
Na stopień odczynu popromiennego wpływ ma promieniowrażliwość skóry, cukrzyca, niewydolność nerek, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, niedostateczny stopień odżywienia czy starszy wiek. Większego uszkodzenia skóry pod wpływem promieniowania jonizującego należy spodziewać się w miejscach, gdzie stykają się dwie powierzchnie skóry (krocze, pierś), naskórek jest cienki (twarz, krocze, pacha), a także w obszarach, gdzie integralność skóry została już przerwana przez wcześniejsze operacje, oparzenia czy urazy. Istotna jest również wielkość napromienianego pola, całkowita dawka promieniowania i sposób jego frakcjonowania oraz rodzaj i wysokość energii użytej do deponowania dawki, a także zastosowanie materiałów tkankopodobnych w postaci bolusa.
Osoby leczące nowotwór za pomocą radioterapii, stosować powinny krem Aquastop Radioterapia, który składa się z oleju lnianego, bogatego w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (omega -3 i omega -6). Odbudowują one płaszcz lipidowy naskórka i normalizują jego fizjologiczne właściwości ochronne. Jego drugim składnikiem aktywnym jest alantoina, która wygładza, a także przyspiesza gojenie i odbudowę naskórka.
Preparat nie zawiera kompozycji zapachowych, barwników, ani wody, a jego zadaniem jest nie tylko natłuszczanie skóry, ale również tworzenie ochronnego filtra, który zabezpiecza przed utratą wody i działaniem czynników zewnętrznych.
Przebadany został u pacjentów II Oddziału Radioterapii, a także I Zakładu Radioterapii, które znajdują się w Wielkopolskim Centrum Onkologii. Stwierdzili oni, iż krem łatwo się rozsmarowuje i wchłania, powodując uelastycznienie skóry oraz zmniejszenie wysuszenia, zaczerwienienia, podrażnienia i świądu, a także złuszczania i pękania naskórka. Dzięki temu Aquastop Radioterapia poprawia tolerancję odczynów popromiennych na skórze, przyczynia się do zmniejszenia stanu zapalnego i przyspiesza gojenie.
Aby złagodzić dolegliwości skóry, w trakcie i po naświetlaniach, należy dbać o higienę miejsc napromienianych, unikać słońca i urazów, nosić przewiewne ubrania, a także stosować krem, który przeznaczony jest dla Pacjentów oddziałów radioterapii.
Krem dostępny jest w aptekach oraz w e-sklepie: http://ziololek.pl/produkt/aquastop-radioterapia/
fot. materiały prasowe
