W krajach starego kontynentu średnia długość życia stale wzrasta. W Polsce statystyczny mężczyzna żyje nieco ponad 72 lata, statystyczna kobieta – prawie 81 lat. W 2050 r. ponad 1/5 naszego społeczeństwa będzie miała ponad 65 lat(1). Wydłużają się lata życia, ale czy poprawia się jego jakość?
Wraz z wiekiem obniża się potencjał biologiczny człowieka. Zmniejsza się wydajność oddechowa oraz masa i siła mięśni, co utrudnia codzienne funkcjonowanie i wykonywanie nawet z pozoru prostych czynności. Wzrasta ilość współistniejących chorób przewlekłych. Często pojawiają się stany depresyjne. Czy takiego scenariusza można uniknąć?
Po pierwsze: profilaktyka
Na dobre samopoczucie i stan zdrowia „na emeryturze” pracujemy całe życie. Organizm nie zapomina żadnych grzeszków – ani tych małych, ani tych trochę większych. Prędzej czy później ujawniają się wszystkie konsekwencje złego odżywiania, braku ruchu, stresu, chronicznego zmęczenia, nieprawidłowej higieny i długości snu, nadużywania alkoholu czy palenia papierosów. Pojawiają się: cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, nowotwory, osteoporoza, problemy ze stawami, pamięcią, sprawnością fizyczną. Dlatego profilaktyka w dużej mierze umożliwia zachowanie samowystarczalności w jesieni życia. Większość problemów zdrowotnych można przewidzieć, choć oczywiście nie zawsze można ich uniknąć. Dobry stan zdrowia seniora zależy od trybu życia prowadzonego wcześniej. Przykładowo, trening fizyczny u osób aktywnych zwiększa wydolność i opóźnia spadek siły życiowej nawet o ok. 10-20 lat w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia.
Dobroczynny ruch i dieta
Aktywność fizyczna powinna być elementem całego życia – wraz z wiekiem zmienia się jedynie jej intensywność i rodzaj ćwiczeń. Oczywiście dobór aktywności ruchowej musi być zindywidualizowany, często – tak jak i w przypadku diety – powinien być skonsultowany z lekarzem, jednak wskazać można 3 typy ćwiczeń, które są szczególnie pożądane w aktywności fizycznej osób starszych: wytrzymałościowe, siłowe oraz rozciągające. Ćwiczenia aerobowe (rower, bieganie, spacery, pływanie), podobnie jak siłowe (wzmacniające określone partie mięśni) powinny być wykonywane dwa razy w tygodniu po 20 min., natomiast ćwiczenia rozciągające warto wykonywać codziennie.
Poza wysiłkiem fizycznym najważniejsza jest odpowiednio zbilansowana dieta. Osoby starsze, co naturalne, potrzebują do prawidłowego funkcjonowania większej ilości witamin i składników mineralnych, powinny także stale wzmacniać swoją odporność. Nie ma nic lepszego dla organizmu niż owoce i warzywa. Dieta osób starszych powinna zawierać sporo witaminy A (szpinak, pomidory, marchew, brzoskwinie), która poprawia wzrok oraz witaminy C (brokuły, pietruszka, cytrusy). Ważne jest spożywanie dużej ilości cebuli (działa przeciwzakrzepowo) oraz tłustych ryb morskich (wit. D, A). Picie zielonej herbaty natomiast obniża ciśnienie i wzmacnia naczynka włosowate, a orzechy i inne pestki wzmacniają sprawność umysłową. Niewskazane jest z pewnością spożywanie tłustych potraw pochodzenia zwierzęcego, które obciążają układ trawienny i cały organizm.
Oczywiście wysiłek fizyczny i dieta to nie wszystko – niezbędne dla zachowania zdrowia są także stałe i regularne badania profilaktyczne oraz… poczucie humoru. Jak udowodnili naukowcy z Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii(2), poczucie humoru pozwala ludziom zachować zdrowie i zwiększa szanse na dożycie wieku emerytalnego. Do 75 roku życia śmiech i optymizm bezpośrednio przekładają się na samopoczucie fizyczne i psychiczne.
* Artykuł powstał w ramach programu profilaktyki zdrowotnej Siła Serca realizowanego przez Fundację Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Z. Religi www.silaserca.pl
(1) www.gus.stat.gov
(2) kopalniawiedzy.pl, Poczucie humoru wydłuża życie: kopalniawiedzy.pl/poczucie-humoru-dlugosc-zycia-zdrowie-korzystny-efekt-wplyw-Sven-Svebak,10543
