Samorząd aptekarski utrudnia pracę aptekarzy, ogranicza swobodę działalności gospodarczej i prawo wykonywania zawodu farmaceuty. Dlatego PKPP Lewiatan zwrócił się do ministra zdrowia z prośbą o wystąpienie do Sądu Najwyższego o unieważnienie niektórych uchwał organów samorządu aptekarskiego.
O zastraszaniu aptekarzy mogą świadczyć działania niektórych organów samorządu aptekarskiego, które w sposób nieformalny wywierają naciski na farmaceutów, wszczynają postępowania dyscyplinarne w sprawie odpowiedzialności zawodowej farmaceutów w oparciu o nieprawomocne decyzje Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego, a także odmawiają wydawania kierownikom aptek zaświadczeń potwierdzających posiadanie przez nich rękojmi należytego prowadzenia apteki.
Zdaniem Lewiatana niezgodne z prawem są dwie uchwały organów Śląskiej Izby Aptekarskiej w Katowicach. Uchwała Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej uznaje niestwiennictwo na wezwanie organów Śląskiej Izby Aptekarskiej, a w szczególności na wezwanie Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej i Okręgowego Sądu Aptekarskiego, za przewinienie zawodowe. Śląska Rada Aptekarska nie może, zdaniem PKPP Lewiatan, stanowić, co jest przewinieniem zawodowym, gdyż to jest zadaniem ustawodawcy.
Z kolei uchwała Prezydium Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej może być przykładem wkraczania w kompetencje wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego i próbą wyciągania konsekwencji wobec członków Izby przed zakończeniem postępowania przez administrację i sądy, z pogwałceniem zasady domniemania niewinności.
PKPP Lewiatan zwraca także uwagę, iż niektóre organy izb aptekarskich (samorządu farmaceutów) w sposób nieformalny wywierają naciski na farmaceutów, wszczynają postępowania w sprawie ich odpowiedzialności zawodowej w oparciu o nieprawomocne decyzje wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, a także odmawiają wydawania zaświadczeń o rękojmi należytego prowadzenia apteki. Z listem w tej sprawie do ministra zdrowia zwrócił się ZPA PharmaNET, będący organizacją zrzeszoną w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan.
Uchwały przyjmowane przez niektóre okręgowe rady aptekarskie są często przejawem zawłaszczania kompetencji, które należą do innych organów władzy publicznej. Naczelna Rada Aptekarska (NRA) dokonuje również wykładni prawa i określa, co jest „szczególnie naganne” w prowadzeniu apteki, co jest obejściem zakazu reklamy, a co dozwoloną informacją, poradą i faktyczną opieką farmaceutyczną itp. Wyręcza zatem nie tylko organy Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej, ale również ustawodawcę i Trybunał Konstytucyjny.
Co więcej, NRA ostrzega i grozi odpowiedzialnością nie tylko farmaceutom, ale wszystkim, którzy „podważają rolę samorządu aptekarskiego w kształtowaniu właściwych postaw zawodowych farmaceutów”. Wtedy „muszą się liczyć z analogiczną i adekwatną reakcją organów samorządu aptekarskiego”. Uznaje przy tym, że „nadzór nad wykonywaniem usług farmaceutycznych” zastrzeżony jest wyłącznie dla samorządu aptekarskiego, nic do tego nie ma np. podmiot prowadzący aptekę i zatrudniający farmaceutę, choć ten monopol izb aptekarskich nigdzie w prawie nie jest proklamowany.
Nadużyciem ze strony samorządu zawodowego jest również wykorzystywanie wykształconej praktyki przyznawania farmaceutom ubiegającym się o objęcie funkcji kierownika apteki rękojmi należytego jej prowadzenia. Wykorzystując tę praktykę samorząd aptekarzy próbuje wkraczać w kompetencje wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, zarówno w zakresie reklamy, jak i nadzoru nad funkcjonowaniem aptek.
W ostatnim czasie samorząd aptekarski wykorzystuje instytucję rękojmi do dyscyplinowania i nacisków na swoich członków, dążąc do ograniczenia konkurencji na rynku aptek. Odnotowywane są bowiem przypadki, kiedy farmaceutom zatrudnionym bądź ubiegającym się o zatrudnienie w aptekach stosujących określone narzędzia handlowe bądź oferujących pacjentom nowoczesne usługi w ramach sprawowanej opieki farmaceutycznej, odmawia się wydawania zaświadczeń o rękojmi należytego prowadzenia apteki tylko z tego powodu, że dana apteka prowadzi określone działania, mimo braku jakichkolwiek innych przesłanek, które mogłyby uzasadniać brak rękojmi.
Należy przy tym podkreślić, że uchwały stwierdzające brak rękojmi po stronie danego farmaceuty podejmowane są w przypadkach, gdy niezgodność z prawem kwestionowanych przez samorząd aktywności nie została stwierdzona ani we właściwym postępowaniu administracyjnym ani, co bardziej istotne, w ramach kontroli sądowej. Jedyną podstawą odmowy stwierdzenia rękojmi są więc poglądy, gdyż nawet nie działania, osób ubiegających się o zatrudnienie w aptekach stosujących określone narzędzia.
Zdaniem Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET, aby w przyszłości nie dochodziło, do podobnych sytuacji, a także wielu innych nieprawidłowości, konieczne jest przygotowanie nowej ustawy o izbach aptekarskich.
Związek Pracodawców Aptecznych PharmaNET jest organizacją samorządu gospodarczego, zrzeszającą największe w Polsce przedsiębiorstwa prowadzące działalność na detalicznym rynku farmaceutycznym.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
