Umiejętność koncentracji ułatwia naukę, pracę i pomaga w codziennym życiu. Obecnie, przy coraz szybszym tempie życia, nasz umysł musi skupiać uwagę na kilku rzeczach jednocześnie. Zaburzenia koncentracji dotykają coraz więcej osób. W jaki sposób sobie z nimi radzić?
Koncentracja to skupienie uwagi na określonym zadaniu, czynności, zjawisku lub przedmiocie. Może być działaniem świadomym lub zachodzić samoistnie. Jest niezbędnym warunkiem efektywnej nauki i pracy. Polega na eliminowaniu niepotrzebnych informacji, które docierają do nas z zewnątrz, a pracy z tymi wiadomościami, które są nam niezbędne do wykonywania określonych działań.
Przyczyny zaburzeń koncentracji
Dekoncentracja jest poważnym problemem zarówno u dzieci jak i dorosłych. Jej przyczyn może być wiele, do najczęstszych zaliczają się jednak czynniki zewnętrzne, stres, zmęczenie, ból, niektóre problemy neurologiczne i psychiczne lub bezsenność. Rozpoczynając pracę lub naukę, należy pamiętać, aby wybrać miejsce ciche, ponieważ włączony telewizor lub radio nie sprzyjają skupieniu uwagi. Osoby, którym przeszkadzają rozmowy innych pracowników, hałas dobiegający zza okna czy nawet szmer, powinny najtrudniejsze zadania starać się wykonywać w samotności, np. w oddzielnym gabinecie lub w domu. Innym sposobem jest użycie zatyczek do uszu lub założenie słuchawek, przez które można słuchać ulubionej muzyki. Wówczas praca przyniesie efekty, nie traci się czasu na nerwowe, często nieudane próby radzenia sobie z wysiłkiem umysłowym w trudnych warunkach. Porządek na biurku i w dokumentach sprzyja skupieniu uwagi i uporządkowaniu myśli. Warto także zwrócić uwagę na oświetlenie i temperaturę powietrza. Jeżeli w pomieszczeniu będzie zbyt ciemno i ciepło, wywoła to w nas uczucie senności. „U osób dorosłych częstą przyczyną zaburzenia koncentracji jest także nadmierny stres i zmęczenie. Powinno się więcej czasu przeznaczać na odpoczynek i sen oraz spróbować zrelaksować się przy ulubionej muzyce lub książce. U osób starszych również występują problemy z koncentracją mogą one mieć na przykład podłoże neurologiczne. Przyczyną problemów ze skupieniem uwagi może być np. choroba Alzheimera” – mówi Rafał Wawrzyniak, farmaceuta sieci Euro-Apteka. Profilaktyka
Aby uniknąć zaburzeń związanych ze skupieniem uwagi, bardzo ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad profilaktyki. Duży wpływ na koncentrację ma odpowiednie nawodnienie organizmu. Woda pozytywnie wpływa na działanie układu nerwowego, umożliwiając przewodzenie impulsów nerwowych. W wyniku odwodnienia odczuwamy m.in. zmęczenie, ból i zawroty głowy, nudności – objawy, które uniemożliwiają skupienie uwagi. W walce z zaburzeniami koncentracji należy zadbać także o kondycję fizyczną, ponieważ nawet najmniejszy wysiłek pozwala nam odpocząć psychicznie, a zarazem chroni nas przed licznymi chorobami. Bardzo ważne jest również właściwe odżywianie. W celu zapewniania organizmowi prawidłowego funkcjonowania, należy dostarczyć mu odpowiednią porcję witamin, minerałów i innych niezbędnych składników odżywczych. W diecie warto uwzględnić te, które wpływają na poprawę koncentracji: beta-karoten, selen, witamina E i witamina C. Można je znaleźć w owocach, takich jak śliwki, awokado, borówki, w warzywach – czosnku, marchwi, ugotowanych brokułach, pomidorach, a także w orzechach i ziarnach. Kolejnym powodem problemów z koncentracją jest nieodpowiednia ilość snu. Zaleca się, aby przesypiać ok. 7-8 godzin. Popołudniowe drzemki również dobrze wpływają na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu.
Leczenie zaburzeń koncentracji
Istnieje wiele sposobów radzenia sobie z zaburzeniami koncentracji. W doskonaleniu zdolności skupienia uwagi pomagają ćwiczenia. Są one skuteczne, kiedy wykonuje się je regularnie. Do najpopularniejszych należy rozwiązywanie krzyżówek, sudoku oraz układanie puzzli. Kolejne to sporządzanie listy spraw, zadań, które musimy wykonać danego dnia, tygodnia lub miesiąca. Pozwala to na uporządkowanie swoich planów i łatwiejsze zarządzanie czasem. Innym sposobem jest rozpoczęcie nauki czegoś nowego, np. gry na instrumencie lub języka obcego. Regularność w działaniu pozytywnie wpływa na pracę naszego mózgu, zwiększając jego wydajność. Kolejne ćwiczenie polega na skupieniu uwagi na czymś mało interesującym, np. białej kartce papieru. Należy wydłużać czas koncentracji na danej rzeczy. Warto pamiętać, aby podczas nauki lub pracy robić przerwy, ponieważ jesteśmy w stanie w pełni skoncentrować się przez ok. 30-40 minut. Najtrudniejsze zadania, wymagające dużego wysiłku umysłowego powinniśmy wykonywać rano, ponieważ wtedy najlepiej się koncentrujemy. Często dzieci w wieku szkolnym posiadają problemy ze skupieniem uwagi. Jeżeli przyczyny zaburzenia koncentracji mają podłoże psychologiczne, np. odczuwanie silnego niepokoju, lęku, wówczas należy zasięgnąć porady specjalisty. Dla dzieci, które mają problemy z koncentracją, dobrą pomocą są gry edukacyjne, które opierają się na zgadywaniu, dopasowywaniu elementów, zapamiętywaniu i rozwiązywaniu łamigłówek. Nauka i rozwijanie się przez zabawę będzie dla nich atrakcyjną formą wykorzystywania wolnych chwil. Rodzice powinni zwrócić uwagę, ile czasu pociecha spędza, oglądając telewizję i grając w gry komputerowe. Dzieci, które robią to dłużej niż dwie godziny dziennie są o wiele bardziej narażone na problemy z koncentracją. Czasem trudność skupienia uwagi jest porównywalna z występującą u dzieci cierpiących na ADHD. Spędzanie zbyt wiele czasu przed telewizorem, może także wpłynąć na wystąpienie np. agresywnego zachowania. Istotne jest także, aby się kontrolować. Można spróbować metody wizualizacji, wyobrażając sobie siebie jako osobę skoncentrowaną i pracującą efektywnie. W walce z dekoncentracją warto także spróbować aromaterapii, która jest naturalnym i bardzo przyjemnym sposobem. Istnieje wiele możliwości stworzenia własnej mieszanki olejków eterycznych. Na skupienie uwagi najlepiej wpływa aromat m.in. mięty pieprzowej, rozmarynu, cytryny, cyprysa. Można także zastosować lekarstwa, które wpływają na skupienie uwagi. „Często zaleca się środki nasenne, gdyż zmęczenie i brak snu obniża zdolność koncentracji. Poleca się także leki uspokajające, ponieważ często zaburzenia tego typu zachodzą na tle nerwowym. Środki na poprawę koncentracji są bardzo pomocne dla osób wykonujących pracę umysłową – ułatwiają naukę, zapamiętywanie itd. Powodem dekoncentracji może być także zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie. Problemy ze skupieniem uwagi mogą być oznaką poważnych dolegliwości fizycznych i psychicznych, dlatego warto skonsultować się ze specjalistą, jeśli problemy z koncentracją są nasilone lub długotrwałe” – przyznaje Rafał Wawrzyniak, farmaceuta sieci Euro-Apteka.
Zdolność koncentracji, a co za tym idzie, efektywnej pracy zależy od predyspozycji każdego człowieka. Niektórzy potrafią bez problemu skupić uwagę w hałasie, przy włączonym telewizorze, radiu lub słuchając głośnej muzyki, inni potrzebują zupełnej ciszy i nawet szelest potrafi ich dekoncentrować. O umiejętność skupienia należy regularnie dbać, a także ją rozwijać. Wówczas będziemy bardziej efektywni w pracy, w szkole, a powierzone nam zadania będziemy wykonywać bez trudności.
